การใช้ Mean Reversion กับ Volatility ในการเทรด Option

การใช้ Mean Reversion กับ Volatility ในการเทรด Option

Mean Reversion: พลังของการกลับสู่ค่าเฉลี่ย

แนวคิดของ Mean Reversion (การกลับสู่ค่าเฉลี่ย) เป็นหนึ่งในหลักการทางสถิติและพฤติกรรมตลาดที่ทรงพลัง มันตั้งอยู่บนสมมติฐานที่ว่า เมื่อค่าของตัวแปรใดๆ (ไม่ว่าจะเป็นราคา, อัตราดอกเบี้ย, หรือความผันผวน) เบี่ยงเบนออกจาก ค่าเฉลี่ย (Mean) หรือ ค่าปกติ (Normal Range) ของมันไปมากอย่างมีนัยสำคัญ ไม่ว่าจะสูงเกินไปหรือต่ำเกินไป มันมีแนวโน้มที่จะ “ดึงกลับ” เข้าหาค่าเฉลี่ยนั้นในระยะยาว

ในตลาด Option, Implied Volatility (IV) หรือความผันผวนคาดการณ์ มักจะแสดงพฤติกรรม Mean Reversion ที่ค่อนข้างชัดเจนกว่าราคาของสินทรัพย์อ้างอิงเอง เนื่องจาก IV มักขับเคลื่อนด้วย อารมณ์ของตลาด (Market Sentiment) - ความกลัว (Fear) ทำให้ IV พุ่งสูง และความโลภหรือความนิ่งเฉย (Greed/Complacency) ทำให้ IV ลดต่ำลง ซึ่งอารมณ์เหล่านี้มักมีลักษณะเป็น “รอบ”

  • ตัวอย่าง: หาก IV ของหุ้น A โดยปกติแกว่งตัวอยู่ในช่วง 20%–30% มาตลอด แต่ปัจจุบันเนื่องจากข่าวร้ายหรือความตื่นตระหนก ทำให้ IV พุ่งขึ้นไปถึง 45% หลักการ Mean Reversion ชี้ว่า มีความเป็นไปได้สูงที่ IV จะไม่คงอยู่ที่ 45% ตลอดไป และมีแนวโน้มที่จะ ลดลงกลับเข้าสู่ช่วง 20%-30% ในที่สุด
ทำไม IV ถึงน่าสนใจ? Implied Volatility (IV) เป็นหนึ่งในตัวแปรที่มีคุณสมบัติ Mean Reversion ชัดเจนและแข็งแกร่ง ที่สุดในตลาดการเงิน ทำให้มันเป็นเครื่องมือที่ยอดเยี่ยมในการหา โอกาสในการเข้าเทรด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับกลยุทธ์ Option ที่เน้นการทำกำไรจาก การเปลี่ยนแปลงของความผันผวน (Vega-Focused Strategies)

การวัดระดับ IV: IV Rank และ IV Percentile

การจะบอกว่า IV “สูง” หรือ “ต่ำ” เราไม่สามารถดูแค่ตัวเลขเดี่ยวๆ ได้ แต่ต้องเปรียบเทียบกับ ประวัติในอดีต ของมันเอง เครื่องมือที่นิยมใช้คือ:

  • IV Rank (อันดับความผันผวน):

    • แนวคิด: บอกว่า IV ปัจจุบัน อยู่ ณ จุดไหน เมื่อเทียบกับช่วงสูงสุด-ต่ำสุด ในระยะเวลาที่กำหนด (โดยทั่วไปคือ 52 สัปดาห์ หรือ 1 ปี)
    • สูตร: IV Rank = (IV ปัจจุบัน - IV ต่ำสุดในรอบปี) / (IV สูงสุดในรอบปี - IV ต่ำสุดในรอบปี) * 100
    • การตีความ: ค่า IV Rank 50% หมายความว่า IV ปัจจุบันอยู่กึ่งกลางระหว่างจุดสูงสุดและต่ำสุดในรอบปี ถ้า IV Rank 85% หมายความว่า IV ปัจจุบันสูงกว่า 85% ของช่วงการแกว่งตัวในปีที่ผ่านมา (เข้าใกล้จุดสูงสุด)
  • IV Percentile (เปอร์เซ็นไทล์ความผันผวน):

    • แนวคิด: บอกว่า IV ปัจจุบัน สูงกว่าค่า IV ในอดีตกี่เปอร์เซ็นต์ ของจำนวนวันทั้งหมดในระยะเวลาที่กำหนด (โดยทั่วไปคือ 1 ปี)
    • สูตร: IV Percentile = (จำนวนวันที่ IV ในอดีตต่ำกว่า IV ปัจจุบัน) / (จำนวนวันทั้งหมด) * 100
    • การตีความ: ค่า IV Percentile 80% หมายความว่า IV ในปัจจุบันสูงกว่าค่า IV ที่เคยเกิดขึ้นใน 80% ของวันซื้อขายทั้งหมดในปีที่ผ่านมา

การใช้งาน:

  • IV Rank หรือ IV Percentile สูง (เช่น > 70-80%): บ่งชี้ว่า IV อยู่ในระดับสูงเมื่อเทียบกับอดีต → อาจเป็น จังหวะที่ดีในการ “ขาย” Option หรือขาย Volatility (เช่น Short Strangle, Iron Condor) เพราะเราคาดว่า IV จะลดลง (Mean Revert) ทำให้เราได้ประโยชน์จาก Vega ที่เป็นลบ
  • IV Rank หรือ IV Percentile ต่ำ (เช่น < 20-30%): บ่งชี้ว่า IV อยู่ในระดับต่ำ → อาจเป็น จังหวะที่ดีในการ “ซื้อ” Option หรือซื้อ Volatility (เช่น Long Straddle, Calendar Spread) เพราะเราคาดว่า IV จะเพิ่มขึ้น (Mean Revert) ทำให้เราได้ประโยชน์จาก Vega ที่เป็นบวก

กรณี IV Rank และ IV Percentile ขัดแย้งกัน?

บางครั้งค่าทั้งสองอาจให้สัญญาณที่ต่างกัน ซึ่งให้ข้อมูลเชิงลึกเพิ่มเติมได้:

  • IV Rank สูง แต่ IV Percentile ต่ำ:

    • ความหมาย: IV ปัจจุบันอาจไม่ได้สูงมากนัก แต่ ช่วงการแกว่งตัว (Range) ในอดีตนั้นแคบมาก หรือเคยมีค่า IV ที่ ต่ำมาก เป็นส่วนใหญ่ ทำให้ค่าปัจจุบันดูสูงเมื่อเทียบเป็นอันดับ แต่เมื่อเทียบจำนวนวันแล้วยังไม่ถือว่าสูงมาก
    • การพิจารณา: อาจหมายถึงตลาดกำลังเปลี่ยนจากสภาวะ Vol ต่ำเป็นสูง หรืออาจเป็นสัญญาณหลอก ควรระมัดระวัง
  • IV Percentile สูง แต่ IV Rank ต่ำ:

    • ความหมาย: IV ปัจจุบันสูงกว่าค่าในอดีตเป็นส่วนใหญ่ แต่ ยังห่างไกลจากจุดสูงสุดที่เคยทำไว้ ในรอบปี แสดงว่าตลาดเคยมี ช่วงที่ Volatility พุ่งสูงแบบสุดขั้ว (Extreme Spike) มาก่อน (เช่น ช่วงวิกฤต หรือข่าวใหญ่)
    • การพิจารณา: แม้จะสูงเมื่อเทียบกับวันส่วนใหญ่ แต่ก็ยังมี “พื้นที่” ให้ IV วิ่งขึ้นไปได้อีกมาก

เมื่อสัญญาณขัดแย้ง: อย่าพึ่งพา Indicator ตัวใดตัวหนึ่งเพียงอย่างเดียว ควร พิจารณาปัจจัยอื่นประกอบ เช่น:

  • Historical Volatility (HV): Volatility ที่เกิดขึ้นจริงเป็นอย่างไร?
  • กราฟราคา: ราคาเคลื่อนไหวรุนแรงจริงหรือไม่ หรือเป็นเพียง IV ที่สูงขึ้น?
  • ข่าวสารและปัจจัยพื้นฐาน: มีเหตุการณ์สำคัญที่อาจทำให้ IV คงอยู่ในระดับสูง/ต่ำ ต่อไปหรือไม่?
  • โครงสร้าง Term Structure ของ Volatility: IV ในเดือนใกล้และไกลเป็นอย่างไร?

กลยุทธ์ Option สำหรับ Mean Reversion ของ Volatility

การเลือกกลยุทธ์ที่เหมาะสมกับสภาวะ IV เป็นสิ่งสำคัญ:

สถานการณ์กลยุทธ์แนะนำเหตุผลที่ใช้การบริหารความเสี่ยง
IV สูงมากShort Strangle / Straddle, Iron Condor, Credit Spreadsขาย Premium แพง, คาดว่า IV จะลดลง (Short Vega), ได้ประโยชน์จาก Time Decay (Positive Theta)จำกัดความเสี่ยง: ใช้ Iron Condor (มีปีกป้องกัน), กำหนด Stop Loss (อาจใช้ Delta หรือ Dollar Loss), บริหาร Position (Roll/Adjust)
IV ต่ำผิดปกติLong Straddle / Strangle, Calendar / Diagonal Spreadsซื้อ Premium ถูก, คาดว่า IV จะเพิ่มขึ้น (Long Vega), รอการเคลื่อนไหวแรงๆ (Long Gamma)จำกัดขาดทุน: Premium ที่จ่ายคือ Max Loss, ควบคุมขนาด Position, กำหนด Time Horizon, ระวัง Time Decay (Negative Theta)
IV ปกติ/คาดว่าจะเปลี่ยนRatio Spreads, Backspreadsสร้าง Position ที่มี Vega หรือ Theta ตามมุมมองเข้าใจ Risk Profile ของแต่ละกลยุทธ์, กำหนดจุดเข้า/ออก/ปรับ Position
IV สูง + มีมุมมองทิศทางCovered Call (ถ้า IV สูง), Protective Put (ถ้า IV ต่ำ-กลาง)ใช้ IV ที่สูงเพิ่มผลตอบแทน หรือใช้ IV ต่ำซื้อประกันราคาถูกจัดการตามกลยุทธ์หลัก แต่พิจารณา IV เป็นปัจจัยเสริม

ข้อควรระวังในการใช้ Mean Reversion กับ IV

  • “สูง” อาจสูงได้อีก, “ต่ำ” อาจต่ำได้อีก: Mean Reversion ไม่ได้การันตี ว่า IV จะกลับตัว ทันที มันสามารถคงอยู่ในระดับสูงหรือต่ำได้นานกว่าที่คุณคาดคิด (หรือนานกว่าที่คุณจะทนไหว)
  • การเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง: บางครั้งตลาดอาจเข้าสู่ “ระบอบ” ความผันผวนใหม่ (New Volatility Regime) ซึ่งทำให้ “ค่าเฉลี่ย” ในอดีตใช้ไม่ได้อีกต่อไป
  • เหตุการณ์ Black Swan: เหตุการณ์ไม่คาดฝันสามารถทำให้ IV พุ่งสูงและคงอยู่นานโดยไม่สนใจ Mean Reversion
  • ต้องมีแผนสำรอง: อย่าเดิมพันทั้งหมดกับการกลับตัวของ IV ต้องมี แผนการจัดการความเสี่ยง (Risk Management Plan) และ การบริหาร Position (Position Management) ที่ชัดเจนเสมอ
  • ใช้ร่วมกับเครื่องมืออื่น: การวิเคราะห์ IV ควรใช้ ควบคู่ไปกับ การวิเคราะห์ทิศทางราคา (Directional Analysis) และปัจจัยพื้นฐาน เพื่อเพิ่มความแม่นยำ

สรุป: IV Mean Reversion คือ “ความน่าจะเป็น” ไม่ใช่ “ความแน่นอน”

แนวคิด Mean Reversion เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังอย่างยิ่งในการวิเคราะห์ความผันผวน (Implied Volatility) สำหรับนักเทรด Option การใช้ IV Rank และ IV Percentile ช่วยให้เราประเมิน “ความถูก-ความแพง” ของ Volatility ได้อย่างเป็นระบบ และเมื่อนำไปจับคู่กับกลยุทธ์ Option ที่เหมาะสม จะช่วยให้เราสามารถสร้าง ความได้เปรียบ (Edge) ในการเทรดได้

อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องตระหนักว่านี่คือ การวิเคราะห์ความน่าจะเป็น ไม่ใช่การทำนายอนาคตที่แม่นยำ 100% การมี วินัยในการบริหารความเสี่ยง และการ ปรับตัวตามสภาวะตลาด ยังคงเป็นหัวใจสำคัญสู่ความสำเร็จในระยะยาว